YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı)
Sınava 2 Ay Kala Yapılması Gerekenler

Bu yıl pandeminin gölgesinde 2,5 milyondan fazla genç YSK (Yüksek Öğretim Sınavına) girecek. Her ne kadar sınav gruplarına eğitim büyük oranda yüz yüze yapılmış olsa da sınava girecek adayların sağlıklı bir hazırlık süreci geçirmediği aşikâr. Böylesi yönetilemeyen; sağlık sorunlarının, yaşam kaygısının ve geleceğe ilişkin belirsizliğin olduğu bir ortamda bir de sınav stresini yaşayan gençlerin işi daha da zor olacağa benziyor. Yanı sıra birçok adayında sağlıklı bir ortamda sınava hazırlanamadığı;  online eğimden, internet, bilgisayar, laptop ve tablet gibi olanaklardan yoksun olduğunu da unutmamak gerekir.

Gelinen noktada sınav yaklaştıkça adaylardaki kaygı stres ve heyecan durumları netlerinin düşmesine ve başaracaklarına olan inançlarının zayıflamasına neden olmaktadır.

Peki, kalan süreci sınava girecek olan adaylar nasıl değerlendirmeli?

Öncelikli olarak yapılması gereken adayların kendileri için doğru bir hedef belirlemeleri olacaktır. Sonrasında da bu hedefe ulaşmak için gereken net sayılarını(TYT ve AYT’den hangi dersten kaç net yapacaklarını) belirlemeleri bunun için uygun bir çalışma programı ve çalışma ortamı hazırlamaları gerekmektedir.

Sınava hazırlık sürecinde adaylar hedeflerini oluştururken ana hedef ve bunun alt hedefleri şeklinde yapmalıdırlar. Alt hedeflerin her biri bir aşamadır. Adaylar kendilerine günlük, haftalık ya da aylık alt hedefler belirlemelidirler.

Alt hedefler; adayların ana hedeflerine ulaşmak için çalışırken ne kadar gelişim gösterdiklerini,  nerelerde aksaklık yaşadıklarını görmeleri için onlara bir fırsat sağlar.

Ayrıca adayların hedeflerine ulaşmak için çalışırken uzmanlardan destek almaları sağlık bir hedef belirlenimi için son derece önemlidir.

Adayların kalan süreçte yapmaları gereken ilk şey öncelikle bilgi eksikliklerini halletmek olmalıdır. Nitekim sınav, adayların konuyu özümseyip ardından da karşısına çıkan problemi çözme kabiliyetini ölçmektedir. Sonrasında yapılması gereken bol bol deneme ve soru çözmek olmalıdır. Özellikle farklı yayınlardan soru çözmeleri farklı soru tiplerini görmeleri açısından yararlı olacaktır. Bu denemeler ışığında eksik oldukları konuları tespit edip tekrar yapmaları sağlıklı olacaktır.  Her deneme sınavından sonra yanlış yapılan sorular tek tek analiz edilerek hangi konulardan ve nerelerde yanlışlar yapıldığı tespit edilmelidir. Adaylar dikkatsiz okumadan kaçınmalı, sorunun “mantığını kavrayarak, onları zorlayan ve çelişki yaşatabilen soru tiplerinde hataya düşmemek için kişisel yorumlamadan kaçınmalı ve sorunun kendi mantığıyla düşünmelidirler.

Yine adayların biyolojik saatlerine dikkat etmeleri, deneme ve test çözerken düzenli süre tutmaları, aynı saat dilimlerinde çalışmaları onların zamanı verimli kullanmalarını sağladığı gibi deneme sırasında sorulara odaklanma problemlerini de büyük oranda çözmüş olacaktır.

Deneme çözülürken adayların hangi test grubundan başlayacaklarını karar verip bunu alışkanlık haline getirmeleri gerekir. Ayrıca denemelerde adayların en çok zorlandıkları durum zaman sıkıntı(süreyi yetiştirememe) ve sınav kaygısı olduğunu görmekteyiz. Sınav kaygısı; öncesinde öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı olarak tanımlanır.  Sınav kaygısının aslında belirli ölçülerde olması sınava hazırlanan adaylar için olumlu bir uyarıcı görevi görmektedir. Ancak kaygının düzeyi artıkça yönetilmesi güç duygu durumlarına da neden olduğu unutulmamalıdır. Sınav kaygısını tetikleyen durumlara baktığımızda;  kişilere göre farklılık göstermekle beraber genel anlamda başarısız olma ve değerlendirilme korkusu, kişiye uygun olmayan bir çalışma stili, görev ve sorumlulukların ertelenmiş olması, yorgunluk uykusuzluk ve yanlış beslenme, aile ve çevrenin yüksek beklenti düzeyleri ve sınavın yaklaşması ile hazır olmama korkusu olduğunu söyleyebiliriz.

Yoğun sınav kaygısı yaşayan adaylarda sınav sırasında öğrenilen bilgiler transfer edilemez. Dolayısıyla aday okuduğunu anlama ve düşünceleri organize etmede zorluk yaşar. Bu da dikkatte bir daralmaya ve azalmaya neden olur; kişi sınavın içeriğine değil sınavın kendisine ve buna bağlı olarak yaşananlara odaklanır.  Zihinsel beceriler zayıflar, bilgilerin hatırlanması zorlaşır. Enerji tükenir ve israf edilmiş olur. Bu aynı zamanda adaylarda fiziksel rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olur.

Adayların zorladığı bir diğer nokta ise zaman yönetimdir. Bunu aşmanın en iyi yolu test çözme tekniklerinin bilinmesidir. Öncelikli olarak yapılması gereken turlama tekniğini kullanmaları olacaktır. Turlama tekniği bir testteki çok kolay ve kolay soruların 1. turda çözülerek diğerlerinin 2. tura bırakılması tekniğidir. Adayların turlama tekniğini kullanmaları başarı oranlarını önemli derecede yükseltmektedir. Turlama tekniği hata yapma olasılığını azaltırken, zamanın daha iyi kullanılmasına yardımcı olduğu gibi yapılan net sayılarını da arttırmaktadır.

Denemeler çözülürken veriler iyi okunmalı soru ne istiyorsa şıklarda ona göre cevap aranmalı ve tüm şıklar okunduktan sonra soru cevaplanmalıdır. Cevap şıklarında cevaba benzeyen bazen iki, bazen de üç şık (çeldirici) bulunabilir. Çeldiriciler ilk basta cevap gibi görünebilir; ama ufak bir zihni egzersizle doğru cevabi bulunması mümkündür. Bu tip sorularda cevap genellikle soru metninde saklıdır. Soruyu ve verilen bilgileri anlamadan asla şıklar okunmaya başlanmamalı.  Bazı sorularda, soruda verilenlerden cevaba gidilmiyorsa şıkları elenerek doğru cevaba yaklaşabilir.

Paragraf tipli sorularda paragraftan önce soru kökünün okunması adayların zamanı etkin kullanmaları sağlamaktadır. Soru kökleri okunurken “değildir, olamaz, yanlıştır, hiçbir zaman, asla, birbirinden farklı, ayrı ayrı, benzer, yan düşünce vb.” gibi ifadeler gözden kaçırılmamalıdır. Çünkü insan psikolojisi soru içindeki ifadeleri olumlu yönde algılamaya eğilimlidir.

Öte yandan günümüzde yapılan sınavlar bilgi yerine yorum, mantıksal analiz ve muhakeme gücü gerektirdiğinden adayların bol bol kitap okumaları ve bu yeni nesil soru çözümlerine ağırlık vermeleri sınav başarılarına önemli katkılar sağlayacaktır. Yeni sınav modeli içinde PİSA, TIMMS ve ALES benzeri soruların çoğunlukta sorulduğunu görüyoruz.  Bu nedenle adayların çıkmış ALES sorularını çözmeleri ve Son 3 yılda TYT ve AYT’de çıkan sorulara benzer soruları içinde barındıran kaynaklardan yararlanmaları sınav mantığını anlamaları noktasında onlara yardımcı olacaktır.

Son olarak sınava girecek sevgili gençler sınavlar karakterinizi değil sadece bilginizi ölçer. Unutmayın; İnsan neye inanırsa ona dönüşür. Lütfen kendinize olan inancınızı koruyun ve bu inancınızı sarsacak kişi ve durumlardan kendinizi uzak tutun. Evet, “Hiç kimse başarı merdivenlerini elleri cebinde tırmanmamıştır”. Ancak saatlerce ders çalışarak bu süreci sürdüremezsiniz. Arada kendinizi ödüllendirin ve sevdiklerinizle birlikte sizleri rahatlatacak etkinlikler planlayın. Bu etkinlikler sizlerin bu süreci çok daha kolay yönetmesini sağlayacaktır.

Eğitim Uzmanı Atilla Aktaş
Vatan Eğitim Kurumları Liseler Koordinatörü
Güneşli Vatan Anadolu Lisesi Müdürü