Aynı ailede dünyaya gelse bile her çocuğun doğduğu zamandaki aile koşulları, anne babanın yaşı, ebeveyn olmaya ne kadar hazır olduğu, doğum sonrası süreçler, çocuğa yüklenen özellikler farklıdır.
Çocuklarımızın rol modelleri öncelikle anne-babaları, okul hayatının başlamasıyla birlikte öğretmenleridir. Bu nedenle, anne-babanın, öğretmenin başkalarına karşı saygılı, özenli davranması, sabır ve anlayış göstermesi çocuklarımızın kişilik gelişimlerine katkı sağlayacaktır.
Her anne baba için çocukları biriciktir, onlara zarar gelmesin diye aşırı koruyucu olunduğu durumlar da vardır. Fakat, çocuklarımızın hayatta karşılaştığı zorluklarla baş edebilmesine, sorunlara çözüm getirebilmesine olanak tanımalıyız. Unutmamalıyız ki, bizler onları ayakları üzerinde durabilen, özgüvenleri gelişmiş birer yetişkin olarak yetiştirme hedefindeyiz. Kendi sorunlarını çözümlemeyi öğrenmesi için, karşılaştığı her zorluktan kurtarılmamalı, fakat rehberlik edilmelidir.
Bireylerin problem çözme yetisi yaşam boyu gelişir. Bir aktivite çocuğa kolay gelmezse, çocuk bu aktiviteyi başarmak için yeni yollar ve yöntemler bulmaya çalışır. Burada çocuğa yeni, bilmediği aktivite ve uğraşlar sağlamak ve ilk başta yapamadığında hemen yardımcı olmamak önemlidir.
Çocuğun insanları, çevreyi, yaşamları öğrenebilmeleri için onları görmesi, içinde bulunması gereklidir. Her yeni etkileşim ona dünya hakkında ve onun içinde kendi yeri ile ilgili bir bilgi verir. Araştırmalar yeni deneyimler yaşamasına olanak sağlayan zengin çevre şartlarında büyüyen çocukların daha büyük ve daha aktif beyne sahip olduklarını göstermektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda, ebeveynlerin çocuklarla sık olarak konuşmasının zihinsel gelişimi olumlu yönde etkilediğini ve bu çocukların diğer çocuklara göre daha zengin bir sözcük dağarcığına sahip olduğunu göstermektedir.
Çocukların iyi bir gelişim gösterebilmesi için iyi beslenmesi, dinlenmesi, uyuması ve rahat olmasının sağlanması önemlidir. Beslenme beyin gelişimi için de çok önemlidir. Protein, vitamin ve minerallerin düşük, kalorili gıdaların fazla verilmesi beyin gelişimi yavaşlatır. Düzenli ve rahat uyku hem fiziksel gelişime hem zihinsel gelişime yardımcı olur.
Çocuklar gelişmek için sevgiye ihtiyaç duyarlar. Ebeveynin duygusal ilgi ve desteği çocuğa dünyayı keşfetmesi için güvenli bir temel sağlar. Anne-babanın çocuğa gösterdiği sevgi ve ilgi ile iyi bir duygusal ilişki kurmasının çocuğun beyin, fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişiminde çok büyük etkisi vardır. Sevgiyi gösterme yolları; gülümsemek, cesaretlendirmek, çocuğu dinlemek ve çocukla birlikte vakit geçirmek, çocuğun ihtiyacı olduğunda yanında olmak, rahatlatmak güven duygusunun oluşmasına ve ebeveynle güçlü bağ kurmasına yardımcı olmaktadır. Çocuğun heyecan duyduğu, zevk aldığı şeyleri paylaşmak da aynı şekilde önemlidir.
Çocuklarımızın her istediğini istediği anda yerine getirmek yerine, gerektiğinde çocuğu bekleterek, sabretmeyi öğrenmesi sağlanmalıyız. Anne-baba çocukla ilgilenmeden önce meşgul olunan şeyin bitirilmesini beklemeyi öğrenmesi için, zaruri durumlar dışındaki ilgi isteğine hemen cevap vermemeliyiz. Çocuklarımızın, mantıksız taleplerden kaynaklanan gözyaşları ve öfke nöbetlerini görmezden gelirsek, bu davranışlar son bulacak ve yardımla isteklerini ifade etmenin daha olumlu yollarını öğreneceklerdir.
Çocukların yapmamaları gereken bir şeyi yapmaları halinde bol bol ilgi gösterilir. Bu ilgi çoğunlukla negatif bir ilgi olsa da, çocuklar bu davranışların dikkat çektiğini öğrenir. Anne-babanın ilgi ve dikkatini en kolay ve en fazla hangi davranış ile çekebiliyorsa, çocuğun o davranışı tekrarlama olasılığı da yüksek olacaktır. Bu nedenle, çocukları doğru şeyi yaparken, iyi davranırken yakalamak ve bunu takdir etmek olumlu davranışları pekiştirme olanağı verir. Takdir etmek bağımsızlık ve özgüven sağlar. Anne-babalar çocuklarını takdir ettiklerinde onlarla olumlu bir etkileşimde bulunmuş olurlar ve sevgi dolu bir ilişkinin temellerini kurarlar. Günümüzde çalışan annelerin fazlaca olduğu göz önüne alındığında, çocuğa bakan diğer yetişkinlerin de (bakıcı, anneanne, babaanne gibi) bu şekilde davranmasını sağlanmalıdır.
Hande PEKEL Beylikdüzü Vatan Anaokulu – İlkokulu Müdürü
